به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری، هر روز شاهد انتشار خبرهایی درباره اینکه جمعیت کشور رو به سالمندی رفته و سالمندان نیازمند خدمات و مراقبت‌هایی هستند که کمتر به آنها ارائه می‌شود، هستیم. ازاین‌رو شرکت‌های خصوصی با جبرانِ این خسران در پی ارائه خدماتی به خانواده‌ها برآمده‌اند. خدماتی که اگرچه لازم است اما خانواده را با هزینه‌های پیش‌بینی نشده‌ای روبه‌رو می‌کند. از مراقبت کودکان تا همراهی با سالمندان و کار در امور منزل و مراقبت از بیمار. این شرکت‌ها نیز هر ساله با افزایش دستمزدها، خدمات‌شان با قیمت‌های بالاتری ارائه می‌شود. در اینجا به بخشی از فعالیت شرکت‌های پرستاری و خدماتی درباره نگهداری از کودک و سالمند اشاره کرده و قیمت‌های آن را بررسی کرده‌ایم. از سویی از خانواده‌هایی که از این خدمات بهره‌مند می‌شوند، درباره نوع خدمات‌دهی پرسیده و از این شرکت‌ها خواستیم تا درباره فعالیت‌هایشان توضیحاتی بدهند.
ناچار به پرداخت هزینه‌های سرسام‌آور
گاهی خانواده از توان کافی برای نگهداری از سالمند یا بیمار بهره‌مند نیست. از این‌رو با صرف هزینه سعی در جبران این مشکل داشته است. تقوی که از یکی از این شرکت‌ها برای بیمارش خدمات دریافت می‌کند می‌گوید: «بیماری خواهرم پیشرفت کرده و دیگر قادر به حرکت نیست. به همین دلیل از انجام کار و امور شخصی و روزمره خود ناتوان شده است. اعضای خانواده نیز توان مراقبت و نگهداری از او را نداشته و مشغول به‌کار در بیرون از منزل هستند.
همین امر باعث شد تصمیم بگیریم برایش پرستار بیاوریم. قیمت‌های این شرکت‌ها بسیار سرسام‌آور است. خوشبختانه به هر شکلی که بود ما این هزینه را تامین کردیم، اما خیلی از خانواده‌ها قادر به تامین چنین هزینه‌هایی نیستند.» البته این صحبت‌های او را حسینی هم تأکید می‌کند. او می‌گوید تصمیم ندارد مادر سالمندش را به خانه سالمندان منتقل کند، اما تامین هزینه نگهداری از او در منزل نیز خانواده را دچار فشارهای اقتصادی کرده است: «هزینه نگهداری از بیمار یا سالمند فقط محدود به مبلغی که به نیروی خدماتی یا پرستار می‌دهید نمی‌شود. این مبلغ فقط صرف هزینه‌ای می‌شود که با شرکت قرارداد بسته‌اید. برای نگهداری از سالمند علاوه بر نیروی اعزامی، نیاز به صرف هزینه‌های بهداشتی، خوراکی و درمانی بسیاری است که واقعا پرداخت آن برای خیلی از خانواده‌ها دشوار است. هزینه‌های خانوار به اندازه کافی زیاد است، اما اگر شما مجبور شوید برای بیمار یا سالمند خود هزینه کنید، این رقم‌ها به شکل تصاعدی رشد خواهد کرد.»
خدمات گرفتن برای کودکان چگونه است؟
شرکت‌هایی که خدمات مناسب با کودک، سالمند و بیماران ارائه می‌کنند، فعالیت‌هایشان به چند دسته تقسیم می‌شود. محمدی که در مقام کارشناس در یکی از این شرکت‌ها فعالیت می‌کند می‌گوید: «در زمینه کودکان 2 نوع نیرو اعزام می‌شود؛ مادریاران و کودک‌یاران. کودک‌یاران با تحصیلات روانشناسی و تخصص‌هایی مثل مربیگری مهد کودک فعالیت می‌کنند. این دسته در امور منزل دخالتی نکرده و فقط در حوزه آموزش کودک به خانواده‌ها کمک می‌کنند و حقوق بهتری می‌گیرند. اما گروه دوم مادریاران هستند که در امور منزل کمک کرده و آشپزی، نظافت منزل و نگهداری از کودک در حوزه فعالیت‌هایشان قرار می‌گیرد.» در این شرکت مراقبتی و پرستاری، هم‌اکنون کودک‌یار با 8ساعت کار، حداقل 6میلیون تومان حقوق دریافت می‌کند. سال گذشته این مبلغ 4میلیون‌و500 تا 5میلیون بوده است. البته نیروهایی که به زبان مسلط بوده و با این تخصص به کودک آموزش می‌دهند برای 8ساعت 12میلیون تومان دریافت می‌کنند.
چون کودک‌یاران در حوزه آموزش کودک فعالیت می‌کنند، حضورشان شبانه‌روزی نبوده و در حوزه نگهداری از کودک برای کارِ شبانه‌روزی از مادریاران کمک گرفته می‌شود. این مادریاران حداقل 9میلیون تومان حقوق دریافت می‌کنند و اگر منزل بزرگ‌تر از حد معمول باشد، چون در نظافت به مادر باید کمک باشند و امور منزل را انجام دهند، حقوق‌شان به نسبت حجم کاری در منزل افزایش یافته و تا 12میلیون تومان تغییر می‌کند. نیرویی که برای دوقلوها اعزام می‌شود در امور منزل و آشپزی مشارکت نخواهد کرد زیرا مراقبت از دو کودک همزمان مانع از حضور مفید نیروی کار در منزل خواهد بود. این افراد هم بدون احتساب روزهای جمعه 10 تا 12میلیون تومان دریافت خواهند کرد.
افزایش قیمت نگهداری از سالمندان و بیماران
سالمندان نیز به نسبت نیاز خود می‌توانند از خدمات این شرکت‌ها بهره‌مند شوند. در چنین شرکت‌هایی برای ارائه خدمات، سالمندان به 2گروهِ سالم و نیازمند به پوشک تقسیم می‌شوند.
سالمندان نیازمند به پوشک یا لگن نیز 2گروه هستند. یکی آن دسته که قادر به حرکت و راه رفتن هستند و دسته دیگر آن گروه که حرکت نمی‌کنند و نیروی خدماتی برای غذا دادن، استحمام و... باید از قدرت بدنی لازم برخوردار باشد. از سویی شرکت‌ها باید بدانند این دسته از سالمندان با خانواده زندگی می‌کنند یا تنها هستند. محمدی می‌گوید: «سالمند نیازمند به پوشک که با خانواده زندگی می‌کند و نیاز به کمک در حرکت و بلند کردن داشته باشد، شبانه‌روزی و با احتساب تعطیلی روزهای جمعه پرستار ماهانه حداقل 10میلیون تومان دریافت می‌کند.» او در توضیح قیمت‌گذاری روی خدمات ارائه شده می‌گوید: «این قیمت‌ها با تعرفه خاصی مشخص نمی‌شوند و بیشتر به نسبت تجربه، حجم کار، نیاز نیروی کار و مشتری، سختی کار و قیمت‌ها در بازار معین می‌شوند. البته در سال جدید قیمت‌ها حداقل 2میلیون تومان نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. با این حال وضعیت مالی مشتری درنظر گرفته می‌شود و گاه دست کارشناس برای تغییر حداقلی باز است.» محمدی ادامه می‌دهد: «نیروهایی که برای رسیدگی به بیماران اعزام می‌شوند نیز نسبت به وضعیت بیمار متفاوت هستند.
بعضی از بیماران نیاز به گاواژ، ساکشن و پانسمانِ زخم بستر دارند که پرستاران مخصوصی برایشان فرستاده می‌شود. این افراد اغلب کمک‌بهیار بوده و با حقوق بالا به صورت شبانه‌روزی بدون احتساب جمعه‌ها با مبلغ 15میلیون تومان برای کار اعزام می‌شوند. تزریقات بیماران جداگانه محاسبه می‌شود و پرستار با مبلغی جداگانه برای نصب سوند این بیماران اعزام خواهد شد.» شاید با یک محاسبه سرانگشتی بتوان گفت هزینه یک سالمند بیمار که باید از چنین امکاناتی بهره‌مند شود با حساب کرایه منزل، خورد و خوراک و دارو، ماهانه 50میلیون تومان است.
کاردرمان و فیزیوتراپ‌ها کمترین نیروی اعزامی به منازل
بعضی از این شرکت‌ها با عنوان پزشکی، پرستاری و مراقبتی فعالیت می‌کنند. البته شرکت‌هایی نیز به استثنای این موارد امور خدماتی منزل و... را نیز پوشش می‌دهند. معمولا مراقبت از سالمند همراه خدمات‌دهی به سالمند در امور منزل است. این گروه در میان شرکت‌های مراقبتی و پرستاری، بیشترین آمار اعزام را به‌خود اختصاص می‌دهند و کمترین نیروی اعزامی مربوط به کاردرمان و فیزیوتراپ‌هاست. در اکثر این شرکت‌ها روزهای جمعه یک‌و نیم برابر روزهای معمولی محاسبه می‌شوند و تعطیلات رسمی نیز با توافق کارفرما و نیروی اعزامی 2برابر روزهای معمول در حقوق حساب خواهد شد.
حقوق در سال گذشته برای نگهداری از سالمندان سالم و مراقبت شبانه‌روزی از آنها بدون احتساب روزهای جمعه، 6میلیون تومان بوده است و در سالمندان نیازمند به پوشک 7میلیون‌و500هزار تومان، که در سال‌جاری تا 2میلیون تومان افزایش داشته است. محمدی می‌گوید: «احتساب حق‌الزحمه نیروی اعزامی برای امور منزل و آشپزی براساس اینکه چند روز فعالیت کند، متفاوت است. این نیرو از یک روز تا تمام هفته یا شبانه‌روزی اعزام می‌شود. در این نوع خدمات انتظار خانواده‌ها بسیار بالاتر از خدمات در حوزه سالمندان است و نیروی اعزامی، ساعاتی برای استراحت در روز پیدا می‌کند ولی در نیروی خدماتی برای خانواده چنین امکانی برای نیروی اعزامی وجود ندارد، به همین خاطر بالاترین مبلغ دریافتی مربوط به همین نیروها خواهد بود. این افراد مجبورند هر روز آشپزی‌های متنوع کرده و مهارت‌های ویژه‌ای که خانواده نیازمند به آن است، به‌دست آورند. از سویی باید انتظارات یک خانواده را در امور منزل برآورده کنند.»
برخورد نزدیک با نوسانات رفتاری بیمار یا سالمند
اگر چه افرادی که با این شرکت‌ها تماس می‌گیرند و نیروی مراقبت از سالمند، کودک یا بیمار می‌خواهند از هزینه‌ها گلایه‌مند هستند، اما محمدی معتقد است بعضی خانواده‌ها با پرداخت این هزینه، گمان می‌کنند هر طور خواستند می‌توانند با نیروی اعزامی رفتار کنند و گاه مطالبات‌شان از افراد نامعقول است. او که کارشناس در حوزه ارائه خدمات پرستاری است می‌گوید نیروهای اعزامی معمولا با سختی و مشکلاتی در ارتباط با خانواده‌ها روبه‌رو می‌شوند: «گاهی بیماران و خانواده‌هایشان در سلامت روانی نبوده و با فشار روانی و گاه جسمانی به نیروی اعزامی، روند خدمات‌دهی را دشوار می‌کنند. البته نمی‌توان منکر بعضی رفتارها و کم‌کاری‌های نیروی اعزامی بود. با این حال شرکت در مقام ناظر بر این قرارداد موظف است در بهبود خدمات‌دهی به مشتریان تلاش کرده و رضایت آنها را جلب کند.
گاه با تغییر و تعویض نیرو و گاه با تغییر نوع خدمات سعی می‌کنیم بهترین شرایط را برای مشتری ایجاد کنیم.»
دهقان که معمولا برای مراقبت از سالمندان از این شرکت مراقبتی و پرستاری اعزام شده، می‌گوید که مبلغ توافق شده بین شرکت و خانواده‌ها مربوط به همان وظایفی است که در قرارداد آمده است. درحالی‌که شرکت اصل را بر صداقت مشتری قرار می‌دهد اما بسیاری مواقع شرایط سالمند و بیمار بدتر از آنچه عنوان می‌کنند، است و معمولا نیروی اعزامی با شرایط سخت‌تری در منازل روبه‌رو می‌شود. دهقان می‌گوید: «نوسانات رفتاری بیمار یا سالمند امر ناشناخته‌ای نیست و نیروهای اعزامی به واسطه تجربه با این خلق‌وخوها آشنا هستند، اما وقتی خانواده وارد این تنش‌ها شده و خود فشاری به نیرو وارد می‌کند، کار سخت‌تر و خدمات‌دهی مختل خواهد شد. به واقع هزینه‌ای که برای نگهداری از بیمار پرداخت می‌شود خیلی کمتر از فشاری است که نیروی اعزام شده به منزل یک سالمند یا بیمار باید تحمل کند. از اتهام خوردن تا تحمل پرخاش و اجبار به انجام کارهایی که برای آن نیرو تعریف نشده است.»
نکته‌ها
جمعیت سالمند ایران از ۱۰درصد به ۳۰درصد خواهد رسید و همین مسئله کشور ما را به یکی از ۵کشور سالمند جهان تبدیل خواهد کرد. اما این نوع سالمندی چرا نگران‌کننده است و برای رفع دردسرهای موجود چه فکری شده است؟
بعضی از سالمندان در همه‌گیری کرونا، فهمیدند دیگر نمی‌توانند روی فرزندان خود به‌عنوان سرمایه اجتماعی و عاطفی حساب کنند و باید خودشان کارهایشان را انجام دهند. این ترس در سالخوردگی به ترسِ «مرگ در تنهایی» بدل شده. روانشناسان این اختلال را در گروهِ «سندرم آشیانه خالی» دسته‌بندی کرده‌اند
سنـد ملی سالمندان ازجمله اقداماتی است که در راسـتای بهبود وضعیت سالخوردگان کشور تنظیم شده. به همین دلیل تکالیفی برعهده ۱۸دســـتــگاه مسـئول گذاشـته شده است. براساس این سند به تربیت نیروی متخصص در حوزه سالمندی توجه شده که شامل مراقب ساده تا تربیت متخصص طب سالمندان می‌شود
هم‌اکنون به ۲هزارو۳۰ مـتـخـصص طــب سالمندان نیاز داریم، درحالی‌که در کشور کمتر از ۲۰نفر در این زمینه تحصیل کرده‌اند. تهران نیـز با وجود یک‌میلیــون سالمند، فقط ۳مرکز خدماتی برای مراقبت و نگهداری دارد، درحالی‌که این عدد باید به بیش از ۲هزار مرکز افزایش یابد
گفـته مـی‌شـود، امسال اولین‌بار است که برای اجرای سند ملی سالمندان بودجه قابل‌قبولی درنظر گرفته شده. قرار بود تا ۱۴۰۱ دستگاه‌های اجرایی برنامه اختصاصی مبتنی بر سند ملی سالمندان را ارائه کنند. لازم است سند ملی سالمندان علاوه بر رسمیت در برنامه، رسمیت قانونی هم پیدا کند
نظر شما